ВЕСЬТ КУЗЬТА ВИСЬТ
Тима Ӧньӧ Ӧдя олӧ сикт помын. Уна ӧшиня керкаыс вужъясьӧма вӧр да сикт костас. Асывнас шондіыс пырӧ асыввывсяньыс, рытнас мыччасьӧ рытыввывсяньыс. Ӧдя йӧр пӧлӧн быдмысь петшӧрыс торйӧдӧ овмӧссӧ орчча вӧрсьыс.
Кадысь кадӧ петшӧрладорсянь волӧ сук, йӧвъеджыд ру. Татшӧм рытъясас Ӧдя пасьталӧ медмича платтьӧсӧ, судзӧдӧ пӧрысь бабыслысь чышъян-вӧньсӧ да мунӧ веськыда руас.
Мӧд луннас Ӧдя водз асывсянь пукалӧ джуджыд кильчӧ вылас да лыддьӧ письмӧяс.
Комын вит арӧса Семен гижӧ: «Видза оланныд, донаяс! Гижа тіянлы ме, тіян пи, верӧс да бать Семен. Тышъяс сьӧкыдӧсь, но ми кутчысям, кутам оборона нюр шӧрын. Нюрыс быттьӧ сісьтӧ миянӧс пытшкӧссяньным. Зэв ёна бырӧ тіянысь гажӧй. Ог кӧ бӧрсӧ лок, эн менӧ вунӧдӧй, а внук кӧ чужас, Семенӧн шуӧй, Семенӧн. Ржев, 1942 во».
Кӧкъямысдас ӧкмыс арӧса Марпа гижӧ: «Чӧскыд оз тусьӧй менам, зарни ныв, муса нучка Ириньӧй. Ӧтчыдысь и аддзысьлім ми тэкӧд, менам мунтӧдз, ӧтчыдысь и кутлі тэнӧ киын, донаторйӧс. Сэсся ачыд мамӧн лоин да, ёна и видзи эськӧ и тэнӧ, и эзысь шабді юрсиа ичӧтик Машуктӧ. Аскомысь и сійӧ верӧс сайӧ петӧ. Важ жытникын ыджыд сундук пыдӧсас куйлӧ джодждӧра — сылы месянь козин да вуджӧр. Топыда кутла, дона Ириньӧй, тэнӧ да ставнысӧ».
Дас арӧса Ваньӧ гижӧ: «Дона мамукӧй, видза олан да вылан. Уна во коли миян бӧръя аддзысьӧмсянь, уна синва кисьтін да узьтӧм вой коллин менӧ казьтывлігӧн. Мамукӧй, донаӧй, эн пов да эн шогсьы, регыд аддзысям нин. Тані ми ставсӧ лӧсьӧдім, виччысям тэнӧ. Тэнӧ радейтӧмӧн, Ваньӧ пиыд».
Ӧдя лыддьӧ бӧръя письмӧсӧ, петӧ сиктӧ: колӧ удитны кытшовтны сиктсӧ шонді пуксьытӧдзыс. Медводз пыравлас Кӧсьта Лена дорӧ — Семен Иванлӧн дӧва дорӧ. Пӧсь тшай юигмоз надзӧник шӧпкӧдыштас дзор юрсиа нывбабалы гусяторсӧ, да и петас. Куим вежон мысти Кӧсьта Леналы воас юӧр Семен нуксяньыс: поисковӧй отрядкӧд аддзӧма пӧрысь пӧль Петыр Семенлысь гусӧ, тӧдӧма медальон сертиыс. Ржев улын усьӧм боецъясӧс гуалӧмаӧсь геройясӧс моз, а пӧльсӧ Семен вайӧ чужан сиктас.
Тима Ӧньӧ Ӧдя мунӧ крут мыльк йылын сулалысь кык судта керкаӧ. Миколай Иринь радпырысь пуксьӧдӧ Ӧдяӧс пызан сайӧ: аскомысь пӧ Машукӧс верӧс сайӧ сетам, волы. Тима Ӧньӧ Ӧдя дженьыдика шӧпкӧдӧ Ириньлы гусятор, аттьӧалӧ тшайысь да мунӧ. Иринь котӧртас пӧрысь бабыслӧн важ жытникӧ да сундук пыдӧсысь аддзас шнич выль джодждӧра. Шабді юрсиа Машуклы вичмас кӧлысь лунӧ дона козин, а Иринь сӧмын нюмъялас да синва чышкалас.
Веня Валя олӧ ӧткӧн сикт мӧдар помас. Тима Ӧньӧ Ӧдя дыр на шлапкас буса туй кузя да коркӧ воас джуджыд кильчӧа важмӧм керка дорӧ. Гольӧдчыштас ӧдзӧсӧ, пырас жырйӧ. Веня Валялӧн ыджыд пызан сайыс куш. Ачыс быгалӧм чужӧма, куйлӧ ӧшинь дорса вольпасьын да сьӧкыда ышлолалӧ. Веня Валя восьтӧ синсӧ:
— Но, Ӧдя, гашкӧ, менам мунан кадӧй воис да?
— Воис, Валюк, воис. Ванюкыд виччысьӧ, мун сэсся кокни лолӧн.
Сэсся петас. Веня Валя некымынысь ышловзяс на, нюмдыштас да тупкас синсӧ. Веня Валяӧс гуаласны коймӧд луннас рӧдвуж бердас сиктса шойна вылын. Орчча гу вылас сулалысь крест вылас, сьӧда-еджыда фото вывсянь нюмъялӧ дас арӧса Ваньӧ.
Ӧти рытӧ руыс лоӧ вывті нин сук да еджыд. Ӧньӧ Ӧдя пыртас керкаас дзик ӧти письмӧ.
Мӧд луннас Ӧдяӧс аддзас Рина внучкаыс. Мича платтьӧа, бабыслӧн чышъяна да вӧня — куйлӧ, быттьӧ унмовсьӧма. Киас — вижӧдӧм письмӧ.
Гуасьӧм бӧрын, бабыслӧн джуджыд кильчӧ вылас пукалӧ Рина да лыддьӧ вижӧдӧм гумага вылӧ гижӧмтор: «Дона Ӧдя нучка! Тэнад сэсся кадыд воӧма, еджыд сук рутӧ мӧдлы видлавны ковмас. Ринаыд тӧлка, мед сэсся сійӧ велӧдчас. Чышъяна-вӧня сылы коль. Виччысям тэнӧ таладорас. Тэнад баб, Петыр Вера».
Рина уськӧдӧ письмӧсӧ, котӧрӧн пырӧ керкаӧ. Пызан вылас куйлӧ пӧрысь бабыслӧн чышъяныс да вӧньыс.
