ВӦР-ВАКӦД КИАСЬӦМ
Восьлалӧ арлӧн медбӧръя тӧлысь — ноябрь. Дерт, тайӧ кадыс войвылын ёнджыкасӧ мунӧ еджыд пася тӧв вылӧ. Важӧн нин гуляйтӧ вильыш турӧб, видзӧдчӧ тыртны керка вевтъяс, вӧрса трӧпаяс да сёнъяс. Войяснас печласьӧ кӧдзыдыд. Но овлӧны и сэтшӧм лунъяс, кор керка вевтъяс вылысь шоныдджык дырйи бара мӧдас тепкыны-виявны войтва.
Лӧньӧсь да зумышӧсь тайӧ кадас ягъяс. Пуяс сулалӧны чӧла.
Парматі мунӧма нин лызя морт. Гажыс нин, кӧнкӧ, быри еджыд лымсьыс, выль серпасъяссьыс, кодӧс он аддзы гожӧмын. Лыжиӧн восьлалысь ас бӧрсяыс кольӧма кык векньыдик визь. Вочасӧн тайӧ лызь туйӧдыс кутасны котравны пыр унджык и унджык йӧз, кодъяс локтасны татчӧ шойччыны, лолавны сӧстӧм сынӧднас, аддзывны выль местаяс, киасьны муса вӧр-ваыскӧд.
Лымйыс небыд да мича, быттьӧ сӧстӧм вата. Пуяс вылын ӧшалӧны еджыд тубрасъяс. Пӧльыштас тӧв, и найӧ бӧр гылалӧны едждӧдӧм му вылӧ, кӧні сэсся тулысӧдз мушвидзасны. Пожӧмъяс да козъяс вылысь вель тшӧкыда гылалӧны и кольяс. Мукӧдъяс на пиысь сунасны лым пытшкас, оз и тыдавны.
Лым вылын тыдалӧны зверь-пӧткалӧн кок туйясыс. Ӧні, небось, найӧс он дзеб. Со кӧчильӧй котралӧма, пипу кырсь йирӧма. Сійӧ кӧть курыд да чорыд, а кӧчлы чӧскыд сёян. Кытысь ӧні корсян капуста либӧ веж турун. А тайӧ коз пу бокас ур перйӧма кольясысь кӧйдыссӧ, ёна и пируйтӧма. Векньыдик ордым вомӧн вуджӧма табъя кока сьӧла, лым вылӧ кольӧма ичӧтик крестъяс, пув коръясӧн чӧсмасьӧма, чӧд кустъяс дорын нуръясьӧма.
Арся вӧр... Мыйта сэні мичлуныс, кодӧн нимкодясьӧмнас он и пӧтлы. Лызьӧн шлывгигӧн корсюрӧ чужӧм вылад пуысь усьӧ лымлӧн кӧдзыд кӧмӧкыс. Эн дӧзмы. Эз ӧд тэнӧ дӧзмӧдӧм да эльтӧм могысь тадзсӧ пармаыс вӧч, а ассьыс мичлунсӧ кӧсйис петкӧдлыны.
Лӧсьыд писькӧдчыны тшем сулалысь пуяс костті, кывзыны вӧрыслысь аслыссяма мойдсӧ, недыр кежлӧ вунӧдлыны да не кывны карса зыксӧ, машинаяслысь оръявлытӧм шысӧ.
Оз прӧста шуны, тыдалӧ, коді пӧ коллялас лунсӧ вӧрын, тыяс да юяс дорын, збодерлунсӧ ваяс вежон кежлӧ. Тайӧ сідзи и эм. Мыйла либӧ уна сё морт сувтӧ лызьяс вылӧ? Да медсясӧ сы вӧсна, медым парма-ягас кольны вежон чӧжӧн ӧктӧм став мудзсӧ, зыксӧ.
Дерт, став йӧзыс оз ветлыны вӧрӧ, торъя нин лым усьӧм бӧрын. Воысь воӧ содӧ лыдыс и йи пыр вуграсьысьяслӧн. Мыйӧн сӧмын кутас лэптыны йи, тыяс да куръяяс вылысь позьӧ аддзыны уна дас мортӧс. Дзужгӧны-розьӧдлӧны йисӧ, корсьӧны ёкышъясӧс, йӧршъясӧс, кельчиясӧс. Лунтыр копрасясны, уна места видласны — оз и мудзны. Мукӧд дырйиыс, кӧть и чериыс оз дебӧд, а пукаласны рытӧдзыс, думнас пыр на виччысьӧны.
Ноябрь — чери кыйысьяслӧн медся радейтана тӧлысь. Кӧть сира гезйӧн найӧс домав, мынтӧдчасны, пышъясны тыяс вылӧ.
Он и тӧдлы, воас декабрь, тӧвлӧн медводдза тӧлысь. А сійӧ оз радейт шмонитны: зымнитас кокъяснас, кабыртас кыкнан кулаксӧ, сотыштас аслас йи кодь кӧдзыд лов шыӧн, кынтас медбӧръя рыяс, юяс вомӧн дорас зумыд посъяс. Войяснас ылӧдз кутас кывны пашляклӧн гӧлӧсыс, скӧралӧмыс.
Но и скӧр декабрь коляс ас йывсьыс бур пас да казьтылӧмъяс. Ог ӧд весьшӧрӧ ми виччысьӧй сійӧс.
