ЛЫЖНӦЙ БАЗАЫН

Африкан пӧль уджаліс стӧрӧжӧн профессионально-техническӧй училищеса лыжнӧй базаын, кодӧс восьтісны кольӧм во. Оліс ӧтнас вӧр пӧвстӧ дзебсьӧм вель ыджыд керкаын, посёлоксянь дас километр сайын. Училищеса велӧдчысьяс да налӧн учитель Аркадий Аркадьевич тӧвся кадӧ быд шойччан лун коллявлісны сэні.

Со и талун асывсяньыс воисны базаӧ. Ставныс лыжи вылын. Нывкаяслӧн да зонкаяслӧн чужӧмыс банйӧма. Варовӧсь, сералӧны.

— Но, Африкан Андреевич, бара со воим, — порог дорсянь на шыасис физкультура кузя велӧдысь.

— Милости просим, Аркадий Аркадьевич, — рочалыштіс стӧрӧж. — Шойччӧй да шонтысьӧй, молодеч-удалечьяс, мича да шань нывъяс, — копыртчыліс сійӧ том йӧзлы.

— Ӧтнадлы овны тані абу гажтӧм? — юаліс вӧсни гӧлӧса нывка да мӧдіс шонтыны кияссӧ яра ломтысьысь кӧрт пач дорын.

— Мыйла гажтӧм? Абу. Олам-вылам, нянь сёям. Да и менӧ быд лун тӧдсаяс волӧны видлыны.

— Мыйсяма тӧдсаяс? — юаліс велӧдысь.

Стӧрӧж пуктіс кӧрт пач вылӧ ыджыд чайник, чышкыштіс дӧрӧм соснас вом дорсӧ и вӧлисти вочавидзис:

— Гожӧмнас, нинӧм вӧчигмоз, додь турун заптылі, нӧбъясӧн татчӧ кыскалі шор бокысь. Старукаӧй кӧсйӧ вӧлі кӧза лӧсьӧдны. Вот и татчӧ кутіс волывлыны йӧра аслас пиыскӧд. Быттьӧ столӧвӧйӧ локтӧны. Пӧттӧдзныс сёясны чӧскыд турунсӧ, куйлыштасны зорӧд бокас и бӧр довгасны вӧрӧ. Тӧдӧны: тані найӧс некоді оз вӧрзьӧд.

— Повзьӧдны колӧ, вӧтлыны кузь кокъясӧс, а то зорӧдсьыд нинӧм оз коль, — мӧдіс велӧдны дзор юра пӧльӧс пач дорын шонтысьысь вӧсни гӧлӧса ныв.

— Лыйны колӧ. Тӧвбыд эськӧ позьӧ котлет сёйны, — вашъяліс паськыд чужӧма зон.

— Ме тэныд и печиктыны верма плешад татшӧм сёрнисьыд.

— Печикты и эм, дед, плешыс сылӧн лёка паськыд.

Ставӧн серӧктісны. Африкан пӧль видзӧдліс ывлаӧ, пачӧ сюйис кымынкӧ пес и заводитӧм сёрнисӧ нуӧдіс водзӧ.

— Кык лун нин йӧраяс эз волыны татчӧ. Мый накӧд лои, немтор ог тӧд. Мыйкӧ нин майшаси ас кежын.

Стӧрӧж пыдысянь ышловзис. Позис гӧгӧрвоны, кутшӧма радейтӧ сійӧ кывтӧм пемӧсъясӧс.

Сёйыштӧм да чай юӧм бӧрын том йӧз да налӧн велӧдысь мунісны иславны. Базаӧ кӧсйисны бергӧдчыны куим час мысти.

Африкан пӧль петіс ывлаӧ, дыр видзӧдіс, кыдзи еджыд шебрасӧн вевттьысьӧм ордым кузя ӧта-мӧд бӧрсяыс шлывгисны-исковтісны лыжникъяс.

Луныс вӧлі лӧнь, енэжысь шочиника гылалісны лым чиръяс. Пуяс гыӧртӧмаӧсь, быттьӧ мельникъяс сулалӧны.

«Час, кокӧ лямпа сюя да вӧрсӧ кытшовта»...

Кӧть тӧрыт лунтыр лымъяліс, йӧраяслӧн кок туйныс бура на тӧдчис: пыдӧдз вӧйласьӧмаӧсь небыд лым пытшкӧ. Пиыс восьлалӧма водзас, мамыс — бӧрсяньыс. Корсюрӧ сувтыштлӧмаӧсь, южмӧдӧмаӧсь лымсӧ.

Вель ылӧдз пӧль восьлаліс лямпа вылын, син увсьыс эз вошты йӧраяслысь кок туйнысӧ. Мудзны кутіс, базаӧ колӧ бергӧдчыны, а сійӧс кодкӧ быттьӧ йӧткӧ водзӧ.

Недыр мысти воис ляпкыдик вышка дорӧ, кодӧс кольӧм гожӧм сувтӧдісны геологъяс. «Чӧскыд да сӧстӧм ва корсям», — висьтавліс тані уджалысь рабочӧй. Арнас найӧ мунісны. Колисны татчӧ вышкасӧ да кык метра судта пызанысь кузьджык гу.

Кор пӧль воис гу дорас, чуймис. Гӧгӧрыс быттьӧ кодъяскӧ йӧктӧмаӧсь! Видзӧдліс пытшкас и муртса эз горӧд. Гуын куйліс йӧрапи, усьӧма, буракӧ, лун-мӧд сайын нин. Пошиктӧ, гажтӧма видзӧдӧ дзор тошка пӧль вылӧ.

Пӧль жалитіс пикӧ воӧм зверӧс, но ӧтнас эз вермы отсавны сылы. «Мамыс со гу дорас и узьлӧма. Жаль эновтны ассьыс писӧ», — мӧвпаліс сійӧ, сэсся перйис ватник зепсьыс нянь тор да шыбитіс йӧрапилы.

Но гуӧ йӧрмӧм эз и видзӧдлы сетӧмтор вылас.

«Со тай кодйисны гу, а тупкыныс сійӧс и вунӧдӧмаӧсь. На вӧсна и татшӧм пакӧсьтыс артмис, — думнас видіс пӧрысь морт геологъясӧс. — Колӧ лэччыны базаӧ да отсӧг вылӧ корны лыжникъясӧс. Шань войтырыс, отсаласны. А тэ, вильыш поз, чӧла ов, регыд перъям гусьыд, мамыдкӧд бӧр аддзысян».

Лыжиӧн исласьысьяс базаын эз на вӧвны. Африкан пӧль корсис гез помъяс, йитліс найӧс ӧтлаӧ и мӧдіс виччысьны.

Кор йӧз воисны, пыр и висьталіс аддзылӧмтор йывсьыс. Сэтшӧма нормӧма, быттьӧ гӧтырыскӧд лоӧма неминучаыс.

Аркадий Аркадьевич аскӧдыс босьтіс вит зонкаӧс, медся ёнъяссӧ, сэсся стӧрӧжкӧд мӧдӧдчисны вӧрӧ.

Йӧрапи куйліс кокъяссӧ сюркнялӧмӧн. Юрсӧ весиг эз лэптыв. Ещӧ на сьӧкыдджыка пошиктӧ.

— Эн майшась, небыд гӧн, тэрыб кок: ми эгӧ лёк вӧчны локтӧй, а тэныд отсавны, — сёрнитіс пӧль гуын куйлыськӧд.

Эз и коль час джын, кыдзи гез отсӧгӧн лэптісны йӧрапиӧс. Сійӧ мыйкӧ дыра куйлыштіс лым вылын, сэсся надзӧникӧн кыпӧдчис вӧсньыдик кокъяс вылас и таръялігтыр муніс вӧрлань.

Йӧраӧс мездысьяс сулалісны чӧв да колльӧдісны синъяснас сійӧс. Неыджыд куш местаӧ петіс йӧрапилӧн мамыс да гырыся чеччалігтыр мӧдіс матыстчыны пиыслань.

— Вот и аддзысисны! — радліс базаса стӧрӧж. — А тіянлы, молодечьяс-удалечьяс, и тэныд Аркадий Аркадьевич, сё пасибӧ висьтала.

Африкан тшӧктӧм серти велӧдчысьяс вевттисны гусӧ потшъясӧн да шлегаясӧн и тэрмасьтӧг мӧдӧдчисны базаӧ.

Ывлаыс заводитіс нин рӧмдыны. Чусмӧм енэжсянь му вылӧ гылалісны гырысь лым чиръяс, кокньыда пӧльыштіс тӧв.

Кор лыжникъяс бӧр мӧдӧдчисны училищеас, Африкан пӧль петіс найӧс колльӧдны.

Куим лун мысти, кор Африкан петіс ӧшинь улас песла, зорӧд дорысь аддзис ассьыс нёль кока тӧдсаяссӧ, кодъяс сёйисны кос турун.

— Сёйӧй, донукъяс, сёйӧй. Сідз жӧ туруныс тулыснас сісьмас.