КОЛЫСЬ СИН
Олӧ-вылӧ ӧти сиктын Альбина нима нывка. Абу на ыджыд, дас арӧс неважӧн тыри. Аддзан кӧ сійӧс первойысь — немторйӧн быттьӧ оз торъяв ас кодьыс мукӧд нывкаясысь. На моз жӧ ветлӧ коймӧд классӧ, рытъяснас, кытчӧдз мамыс оз тшӧкты водны, радейтӧ телевизор дорын пукавны. Корсюрӧ морта книгаяс лыддьӧ да видлалӧ. И урокъястӧ ас кадӧ быд лун вӧчӧ. Да и велӧдчӧ оз лёка, ӧти кылӧн кӧ, абу кулитана велӧдчысь.
Но классас Альбинаӧс мыйлакӧ некод оз радейт. Гыжъястӧ кӧть йир да бӧрд. А ставсьыс мыжаыс ачыс. Вывті нин горш да колысь синъяса тайӧ дженьыдик кӧсаяса, чангыль ныра нывкаыс. А горш морттӧ, кыдзи и горшасьны радейтысь каньӧс, некӧн оз радейтны.
Аддзас Альбина кодлыськӧ выль книга, пыр и кутас дзайгыны-корны:
— Ой, книгаыд кутшӧм мича. Вайлы меным лыддьыны. — Корас сэтчӧдз, быть лоӧ сетны. А сэсся некымын лун мысти вежыньтас вомсӧ, муртса кывмӧн гӧлӧсӧн кутас прӧща корны: — Юрсиӧс кӧть нетшкы либӧ лым пиӧ тойышт, книгатӧ ӧд вошті. Ме сы пыдди тэныд ещӧ на мичаджык да донаджык книга ньӧба.
Кольӧ вежон, тӧлысь, а Альбиналӧн пыр ӧти воча кыв:
— Ньӧба, ньӧба, ог ӧд ылӧдлы.
Ӧтиклысь сійӧ тетрадь корас, мӧдлысь выя шаньга либӧ яблӧг. А ачыс водзӧссӧ немтор оз сет. Аддзас кӧ кодлыськӧ пӧдругаясыслысь выль кӧмкот либӧ шапка, ныр и ӧзъясны горшлунӧн синъясыс, инас оз кут ӧшйыны.
— Маша, кытысь нӧ татшӧм мича кӧмсӧ ньӧбин? Менам тай нӧ абу татшӧмыс.
— Сельпоын вузалӧны да... Кӧн нин джаджъяс вылас куйлӧны. Быд лун сэтчӧ пыралан да эн ӧмӧй аддзыв.
Школаысь локтӧм бӧрын Альбина пыр жӧ топӧдіс, мамсӧ.
— Небось Машӧлы мамыс выль сапӧг ньӧбӧма, а ме важӧн ветла. Ветлам сельпоӧ да ӧні жӧ ньӧбам.
— Сапӧгыд тэнад шнич выль на. Во-мӧдӧн на он кисьт.
— Он кӧ ньӧб, двойкаяс кута вайны. Вот аддзылан.
— Эн повзьӧдлы двойкаяснад, аслыд ӧд велӧдчан, а он меным.
— Но, мамук, ньӧбам, — меліа нин мӧдіс кевмысьны нывка.
— Оз ков тэныд некутшӧм сапӧг.
— Сідзкӧ шапка ньӧб, кутшӧмӧс новлӧ Светлана.
— И шапкаыд тэнад эм. Абу ӧти, а быдса куим. Новлы любӧйӧс, сідз жӧ колясны, юрад оз кутны тӧрны.
Вежон мысти Альбинакӧд орччӧн пукалысь Валя локтіс школаӧ выль портфельӧн. Лӧсталӧ быдӧн сійӧ, сьӧд, мича. Альбина дыр видлаліс пӧдругаыслысь портфельсӧ, ыджыда ышловзис.
— Валюш, вай вежсям портфельнад. Ме тэныд сы пыдди ассьым ранецӧс сета. Таво на мамӧ ньӧбис, со кӧть видзӧдлы, дзик выль.
— Ог, ог... Эн и кор. Тайӧ жӧ вежай меным ньӧбис нимлун кежлӧ.
— Вежайыд ӧд тэнад карын олӧ. Вежсям да оз и тӧдлы сійӧ. — Миян магазинын тай вузалӧны татшӧм портфельяссӧ. Ёна кӧ колӧ, мамыдлы тшӧкты ньӧбны.
Школаысь локтігӧн Альбина корис пыравны гортас и Валя пӧдругасӧ, мамӧ пӧ мед аслас синъясӧн видзӧдлас портфель вылад. Мамыс буретш вӧлі гортас.
— Мамук, талун меным Светлана Модестовна «хорошо» дневникӧ пасйис.
— Велӧдчы, нылук, велӧдчы. Зільны кӧ кутан, пыр «четыре» да «пять» учительницаыд пасъяс.
Альбина босьтіс Валялысь портфельсӧ да пуктіс пызан вылас.
— Мамук, видзӧдлы нолтӧ, мича абу портфельыс.
— Мича эськӧ да сӧмын сійӧс новлӧдлігӧн тӧвнад киыд кутас кынмыны. Ранецтӧ ӧд ӧшӧдан мышкад да кутшӧм лӧсьыд. И мышкыдлы шоныд, и киясыд оз кынмыны. Вель ылӧдз ӧд лоӧ восьлавны школаӧдзыд.
Валя мунӧм бӧрын Альбина дыр на кевмысис мамыслы.
— Ньӧбан кӧ татшӧм портфельсӧ, аски ме бара «четверка» вая.
— Вот силитчис. Таво на выль ранец ньӧби да... Быдса дас шайт мынті.
— Тэныд жӧ тӧрыт совхозысь премия сетісны. Деньгаыд эм. Ме вӧсна тэ он тӧждысь.
— Ланьт, мӧдысь мед ог кыв татшӧм сёрнитӧ. Тэ и менам олан гажыс.
— Мыйла нӧ сідзкӧ немтор он ньӧб.
— Быдторйыс тэнад эм: кӧма-пася, кынӧмыд пӧт. Велӧдчы сӧмын. Тӧрыт выль шапка да сапӧг коран вӧлі, талун портфель ковмӧма, аски колӧкӧ часі кутан тшӧктыны ньӧбны.
— Нимлун кежлӧ часісӧ он ӧмӧй ньӧб?
— Дас класс помавтӧдз эн и мӧвпав некутшӧм часі йылысь, орӧдіс мамыс.
— Скупердяй, — сувтӧдліс синъяссӧ нывка.
— Колан синмыдлы быдтор колӧ. Ӧнісянь кӧ татшӧм горшӧн лоан, быдман да тайӧ висьӧмсьыс некор он вермы мездӧдчыны. Ме кӧсъя быдтыны тэнӧ сэтшӧмӧн, медым мӧдысь тэ йылысь сӧмын кутісны висьтавны ошкана кывъяс. Медым эн ас вӧснаыд сӧмын тӧждысь, а медводз радейтін йӧзӧс, уджтӧ, чужан мутӧ. Горш морттӧ некӧн оз радейтны. Некор эн вунӧд та йылысь.
Альбина чӧв оліс. Тӧдӧмысь, мамыс сійӧс бур вылӧ велӧдіс.
