КОДНЫС ЁНДЖЫКӦСЬ ДА ПЕЛЬКДЖЫКӦСЬ


Бузгис-визувтіс ичӧтик Юромка ю. Гожӧмнас тайӧ вӧрса юыс ёна ляпкалӧ, весиг подӧн уналаті позьӧ вуджны сы вомӧн.

Вӧрысь петіс ош да матыстчис гажаа сьылысь ю дорӧ. Гуын тӧвбыд куйлӧм бӧрын сылы ывла вылас кажитчис сэтшӧм мичаӧн да гажаӧн, радысла туплясьны кутіс крут берег вылын. Сэсся аддзис ӧткӧн сулалысь мыр, кватитіс сійӧс водз лапаяснас, здукӧн чегис.

— Со ме кутшӧм ён. Ме кодь силачыс зверьяс пӧвстын пармаын некод абу! — горӧдіс вом тырнас ош.

Буретш сэки юдорса козйын пукаліс кузь бӧжа ур. Кыліс ошлысь ошйысьӧмсӧ да эз вермы терпитнысӧ, матыстчис мыр бердын куйлысь ош дінӧ.

— Видза олан, Микайлӧ дядь, — копыртліс юрсӧ ур да пуксис ошлы паныд.

— А... Тайӧ тэ, кузь бӧж. Гашкӧ, пель костъясӧс ёсь гыжъяснад гыжйыштан, а то аслым дыш.

— Ачыд нин кыдзкӧ-мыйкӧ... Казакъясыд ӧні абуӧсь, — збодера вочавидзис ур. Ачыс вешйис ылӧджык.

— Мый? Мый шуин, кузь бӧж? Гашкӧ, эг велав да...

— Ог кӧсйы, мися, казачитны.

— Да тэ кыдзи лысьтан тадзи сёрнитны мекӧд? Он ӧмӧй тӧд, коді ме? Медся ён, медся пельк. Став зверьясыс меысь полӧны.

Ур пуксис лӧсьыдджыка, эз кӧсйы сетчыны ошлы:

— Кодъяскӧ, гашкӧ, полӧны тэысь, меным тэ тшак ва. Ачым ме тэысь ёнджык и пелькджык.

Эз на удит помавны ур висьталӧмсӧ, ош сэтшӧм гораа серӧктіс, мый матігӧгӧрын пукалысь лэбачьяс повзьӧмысла лэбзисны кыдз позьӧ ылӧджык. Ош туплясьӧ да сералӧ, некыдзи дугдыныс оз вермы.

— Но и кузь бӧж. Ой, кынӧм доймытӧдз сералі. Да ме печикта кӧ тэныд плешкад, садьыд пыр и бырӧ, вунӧдан, кыдзи бать-мамтӧ шулісны.

— Мыйла прӧста больгыны? Вай видзӧдлам, кодным ёнджыкӧсь да пелькджыкӧсь. Верман кӧ менӧ, сэки и няйт пельяс косттӧ гыжйышта. Колӧкӧ, пытшъяс сэні жуӧны.

— Висьтав, мый вӧчны? — мурӧстіс ош да кыпӧдчис чегӧм мыр бердысь.

— Лок ме бӧрся, Микайлӧ дядь, — уссӧ водзлань чургӧдіс ур и мӧдіс чеччавны кушмӧм берег пӧлӧн. Ош мурзӧ да вӧтчӧ сы бӧрся, пыр на скӧралӧ небыд гӧна ичӧтик зверь вылӧ.

Ур аддзис берег дорысь пызан судта из, коді дыр куйлӧмысла нитшкасьӧма нин, сувтіс сэтчӧ. Ыджыд из дорын вӧлі мужичӧй кулак кодь мӧд из.

— Воим али мый?

— Воим, Микайлӧ дядь, воим. Тані со берег дорас куйлӧ кык из. Ӧтиыс тэ ыжда кымын, а мӧдыс ичӧт, буретш сьӧктанас сэтшӧм, мыйта весита ме.

— Но и мый?.. Немтор ог гӧгӧрво, кузь бӧж.

Ур бара чургӧдліс водзлань усъяссӧ, мӧдіс тӧлкуйтны ошлы:

— Кодным вермам тойыштны изсӧ юас, сійӧ и лоӧ медся ён зверыс. Заводита ме... — сэсся ур крукыльтіс бӧжсӧ, медым оз мешайтчы, водз лапаяссӧ пуктіс ас кодьыс ичӧтик из вылӧ да мӧдіс тойлавны сійӧс водзлань. Кӧть и сьӧкыд вӧлі урлы, но век жӧ изсӧ вермис тойыштны юӧ.

— Чайтан, менам вынӧй оз тырмы? — мурӧстіс ош да матыстчис нитшкасьӧм сьӧкыд из дорӧ.

Ур пуксис пу вож вылӧ да мӧдіс видзӧдны пессьысь ош вылӧ. Коли час... коли мӧд... Шондіыс кайис нин небеса шӧрӧ, а ош некыдз оз вермы вӧрзьӧдны места вывсьыс сьӧкыд изсӧ, быттьӧ вужъясьӧма сійӧ му бердас. Шоныд пась кузяыс визувтӧ пӧсь, синъясыс гырдмисны, а нинӧм вӧчны оз вермы. Урлӧн жальыс петіс.

— Эновт, Микайлӧ дядь. Аддза, он вермы. Этша на, тыдалӧ, кодзувкот кольястӧ сёйӧмыд. Ӧні вай видзӧдлам, кодным пелькджыкӧсь.

«Пельклуннад кыв шутӧг тэнӧ кузь бӧжӧй, пановта. Ме ӧд вӧлӧс весиг верма суӧдны», — мӧдіс радлыны ош.

— Вай тшӧкты, мый колӧ вӧчны?

— Аддзан, неуна водзынджык Юромка ю. Колӧ чеччыштны мӧдар берегас. Кодным вермам тайӧс вӧчны, сійӧ и лоӧ медся пельк зверыс.

Ош эз на удит лапнитны синъяссӧ, ур ӧддзӧдчис да звирк чеччыштіс ю вомӧн.

— Мый нӧ таті чеччыштныд? Ме и таысь паськыд ю вомӧн верма чеччыштны, — бара мӧдіс ошйысьны ош. Сэсся зэвтіс став вынъяссӧ да тойыштчис кыркӧтш дорсянь.

Мӧдар берегас Микайлӧ дядь сідзи и эз во, бузгысис-уси ю шӧрас. Кӧдзыд ва пиын купайтчис, шоныд пасьсӧ кӧтӧдіс, ӧдва берегас кайис. Бур, мый эз пӧд ваас.

Ур кайис медся джуджыд пожӧм вылас да мӧдіс шмонитны ош вылын:

— Кодным нӧ, сідзкӧ, ёнджыкӧсь? Чӧв олан. Яндзим, тыдалӧ, лои.

Ош немтор эз вочавидз, лэдзис юрсӧ увлань да варгыльтіс вӧрӧ.


Гижӧд
Кодныс ёнджыкӧсь да пелькджыкӧсь
Жанр: 
Ӧшмӧс: 

lkejrlkelkrgner klrjnelknfrkl ekjnrjkenfrej

1