КОДІ ЛОАС ЧЕМПИОНӦН?

Оз тай весьшӧрӧ овсьы ошлы, пыр думайтӧ, кыдзи гажӧдны вӧрын олысь зверъясӧс, пӧткаясӧс, лэбачьясӧс. Гашкӧ, кык час пукаліс пӧрӧм конда вылын да мӧвпаліс, мый эськӧ сэтшӧмторсӧ вӧчны.

Нем виччысьтӧг ошсянь зэв матын чеччыштіс кӧч, аддзис вӧрса кӧзяинӧс да повзьӧмысла муртса садьыс эз быр.

— А тэ, кузь пель, пелька чеччалан, — ошкыштіс сійӧс Микайлӧ Иванович.

— Чеччавны кужа, кокъяс вылӧ ог элясь. Быд понйысь верма пышйыны, — сайкалыштіс руд кӧч.

— Но менам парма-ягъясын эмӧсь и тэысь пелькджык зверъяс.

— Ог тӧд, Микайлӧ-батюшко. Эг аддзыв сэтшӧм зверъяссӧ, медым меысь ылӧджык вермисны чеччыштны.

Ош ёсь гыжъяснас гыжйыштіс балябӧжсӧ, недыр чӧв оліс, сэсся вӧлисти торкис пуксьылӧм чӧвлунсӧ.

— Вот мый, кӧсӧй... Висьтав став звер-пӧткаыслы, медым аски ӧбед кежлӧ чукӧртчасны Чов ю бокӧ, кӧні тай куим пожӧм быдмӧны. Тӧдан сійӧ местасӧ?

— Тӧда, батюшко, тӧда... Кольӧм во сэні ме муртса кӧин вомӧ эг веськав. Тэрыб кокъясӧй отсалісны.

— Нинӧм абусӧ эн больгы, кывзы да кузь пельяс гӧгӧрыд сюркняв менсьым быд кыв.

— Сюркняла, батюшко, сюркняла.

Вӧрса кӧзяин чукыльтіс воддза веськыд лапасьыс ӧти чунь, корис кӧчӧс матӧджык локны.

— Аски кутам нуӧдны ордйысьӧмъяс. Кутшӧм звер медся ылӧдз чеччыштас, сійӧ и лоӧ чемпионӧн. Гӧгӧрвоин?

— Кыдзи нӧ, дерт, гӧгӧрвои. Ещӧ кутшӧм индӧдъяс лоасны, пармаса кӧзяин?

— Лэбачьясӧс, кодъяслӧн медся мича да гора гӧлӧсъясныс, тшӧтш кор.

— Найӧ ӧд оз кужны чеччавныс, мешайтчыны сӧмын кутасны.

Ош кабыртліс кулаксӧ, скӧра видзӧдліс кӧч вылӧ.

— Лэбачьяс музыкантъяс пыдди лоасны. Пуксяласны пожӧмъяс вылӧ да зверъяслӧн быд чеччыштӧм бӧрын мӧдасны сьывны. Гӧгӧрвоин?

Кӧч улӧдз копыртліс юрсӧ, унаысь ӧвтыштіс тугъя бӧжнас.

Гажа и лун пуксис мӧд асывсяньыс. Ош омӧля эскис кӧчлы, дзугны пӧ вермас менсьым индӧдъясӧс, но кузь пель ставсӧ вӧчӧма сідз, кыдзи велӧдіс Микайлӧ Иванович.

Кор сійӧ воис индӧм местаас, Чов ю бокса эрд вылӧ вӧлі чукӧртчӧмаӧсь нин йӧра, вӧрса кань, кӧин, руч, сьӧдбӧж, сан, тулан, ур, ласича да мукӧд пӧлӧс вӧрса олысьяс.

Куим пожӧм вылын, кодъяс кыпӧдчӧмаӧсь туганӧдзыс, пукалісны гырысь и посни лэбачьяс.

Кӧч котӧртіс ошлы паныд, сувтіс бӧр кокъяс вылас да вӧрса кӧзяинлы сетіс чесьт:

— Тэнсьыд индӧдъястӧ пӧртӧма олӧмӧ!..

— Молодеч, кузь пель, — ошкыштіс сійӧ кӧчӧс, сэсся гырысь воськовъясӧн мӧдӧдчис гӧсьтъяслы паныд, чолӧмаліс найӧс.

Эрд вылӧ чукӧртчӧм зверъяс сэтшӧм гораа вочавидзисны ошлы, мый пожӧм вылын пукалысь пыста повзьӧмысла муртса эз усь муас.

Сьӧдбӧжӧс ош индіс суддяӧн, а ласичаӧс гижысьӧн. Чеччалӧм водзвылын суддя быд зверлысь мерайтіс тушаыслысь кузьтасӧ, а ласича пасъяліс лыдпасъяссӧ сюмӧд лист вылӧ.

Медводз чеччыштіс йӧра. Зверъяс пӧвстысь унаӧн чуймисны, кутшӧм пельк сійӧ, а пожӧмъяс вылын пукалысь лэбачьяс дыр сьылісны йӧралы мыла сьыланкыв.

Эз лёка чеччыштны и вӧркань да кӧин. Суддя юӧртіс, мый кыкнанныс найӧ петкӧдлісны бур вермӧм и, гашкӧ, лоасны чемпионӧ кандидатъясӧн.

И шыльыд эрдсӧ бара шызьӧдісны зверъяс, лэбачьяс. Вӧркань да кӧин радысла нюмъялісны, улӧдз копрасисны ордйысьӧмъяс вылӧ чукӧртчӧм зверъяслы, ошлы копыртчылісны куимысь да сэтшӧм улӧдз, мый кӧин зурасис плешнас мырйӧ, колӧкӧ, йӧг кайис.

Кӧч ас кежас мӧвпалӧ: «Часлы, петкӧдла ме тіянлы пуж, медся ылӧдз чеччышта, ӧтнам чемпионӧн лоа». Кӧч вель ылысянь котӧртіс веж турунӧн вевттьысьӧм эрд вывті, сэсся ӧддзӧдчис да чеччыштіс сы ылнаӧдз, мый кузь кока йӧралы весиг завидь лои.

Кӧч бӧрын старт вылӧ петісны ур да тулан. Первой чеччыштіс ӧтиыс, сэсся мӧдыс. Зверъяс, кодъяс видзӧдісны ордйысьӧмъяс бӧрся, весиг налы эз мӧдны горзыны «ура». Муртса кывмӧн сьылыштісны и пожӧмъяс вылын пукалысь музыкантъяс.

Тулан да ур зэв бура гӧгӧрвоисны, мый му вылын найӧ ылӧдз чеччыштны оз сяммыны, пу вывсянь кӧ — мӧд делӧ. Сэки эськӧ медся первой местаӧ петісны.

Та бӧрын чеччалісны унаӧн на, но йӧраӧс да кӧчӧс пановтны некод эз вермы.

Ош да суддя кӧсйисны нин юӧртны, коді лои чемпионӧн, но буретш сэки турун пӧвстысь петіс чирк да мӧдіс кевмысьны.

— Лэдзӧй и меным чеччыштны...

— Тайӧ ордйысьӧмъясыс зверъяслӧн, а тэ... абу звер ни абу лэбач. Лэдзам огӧ чиркыслы чеччыштнысӧ?

— Лэдзӧй, лэдзӧй! Медся бӧръя местаыс сылы вичмас, — ас костаныс сералісны зверъяс.

Чирк зэвтіс став вынъяссӧ, тойыштчис кокъяснас и матӧ вит метра сайӧ чеччыштіс. Лэбач-музыкантъяс медся гораа да мичаа сьылісны пельк чирклы, зверъяс сулалісны юрнысӧ ӧшӧдӧмӧн. Кӧчлӧн муртса синваыс оз пет, тӧдӧ, мый чирк ставнысӧ пановтіс.

Ставӧн виччысисны, мый висьталас ордйысьӧмъяссӧ котыртысь. Ош петіс эрд шӧрӧ да гораа юӧртіс:

— Ордйысьӧмъясын медся бур места босьтіс чаль кузя чирк. Сійӧ чеччыштіс медся ылӧдз. Сідзкӧ, Чирк Иванович и лоӧ чемпионӧн. Музыкантъяс! Сьылӧй да ворсӧй гажаджыка.

— Качайтны чирксӧ! Качайтны! — горзісны сан да руч. Но чирк чеччыштіс бокӧ, воши кузь турун пӧвстӧ. Эз радейт сійӧ вывтіджык ошкӧмсӧ.