ПРЕМИЯ


Частӧ Роман ышнясьӧ. Быттьӧ сійӧ сиктас медбур детинка. Талун локтіс школаӧ да парта саяс орччӧн пукалысь Гриша Симпелевлы пыр и мӧдіс ышнясьны да ошйысьны:

— Мамӧ менам талун рыська шаньга пӧжаліс. Ой, чӧскыд, ме, гашкӧ, дас шаньга сёйи. Видлы, со кынӧмӧй ӧні на дундӧма. Ме и сумкаӧ кык шаньга пукті. Отсалан кӧ задачаяс решитны, ӧтисӧ тэныд сета. Видлан кутшӧм чӧскыд, кывтӧ ньылыштан.

— Оз ков. Ачыд нин чӧсмась. А задачаястӧ аслыд ковмас решайтны, лёка юрыд ыджыд.

Дӧзмис Роман, урок чӧжыс эз видзӧдлы Гриша Симпелев вылӧ. Ыджыд перемена дырйиыс, мед петкӧдлыны вежсӧ Гришалысь, дыр тяпкӧдіс-сёйис рыська шаньгасӧ, кань моз нюліс выйӧсь чуньяссӧ.

— Вежыд эськӧ петӧ, да ог сет.

— Ёна тай колӧ, — вомаліс сійӧс Гриша.

Та бӧрын Роман ещӧ на дӧзмис сьӧд юрсиа Гриша вылӧ, коді тушанас вӧлі ёна ичӧтджык кузь кока Романысь. И пыр жӧ мӧдіс нерны орччӧн пукалысьсӧ:


Кув, ков, Симпелёв!
Рыська шаньга оз-ӧ ков?
Колӧ? На... Ог сет...

И Роман петкӧдліс Гришалы выйӧсь певсӧ. Гришалы веськодь Романлӧн кикимеритчӧмыс. Бара на йӧрмас коркӧ да кевмысьны кутас. Торъя нин сэки, кор задачаясыс оз артмыны. Гриша ӧд классын медбур велӧдчысь. Дневникас сылӧн сӧмын «пятёркаяс».

Коли ещӧ кык лун. Нёльӧд класса велӧдчысьяс, асланыс учительнича Ирина Ивановна веськӧдлӧм улын, лӧсьӧдалісны плакатъяс, посньыдик гӧрд флажокъяс. Быдӧн лӧсьӧдчисны ыджыдысь-ыджыд праздник кежлӧ. Велӧдісны кыпыд сьыланкывъяс, медым ноябр 7-ӧд лунӧ тайӧ сьыланкывнас восьлавны митинг вылӧ, коді быд во овлӧ сикт шӧрын, медся гажа местаас.

Роман бурасьӧма нин Гриша вылӧ, кытшкылясьӧ сы гӧгӧр, корӧ отсавны гижны флажок вылас чарла да мӧлӧт.

— Тэ ӧд бура рисуйтчан, Гриша. Тшӧтш вай меным отсышт, а то телевизор видзӧдны сёрма. Талун миянӧ карысь зэв ыджыд гӧстя локтӧ. Мамӧлӧн чойыс. Сійӧ, тӧдӧмысь, быдсяма гӧснечсӧ меным ваяс. Эн пов, и тэнӧ гӧститӧда.

Гриша ӧти здукӧн и рисуйтіс Романлы флажок вылас чарла да мӧлӧт. Кор эштіс рисуйтӧмыс, век жӧ ӧлӧдіс Романӧс:

— Сӧмын мӧдысь сэсся некор эн ышнясь, эн нерсьы.

— Ог, ог... Ме ӧд сэки прӧста дурышті.

Эз на удитны велӧдчысьяс разӧдчавны гортаныс, школаӧ пырис совхозса уборщица Паладь тьӧт. Сійӧ мыччис учительничалы нёль пельӧ кусыньтӧм бумага лист да надзӧникӧн шуыштіс:

— Ӧндрей Михайлович тшӧктіс сетны.

Ирина Ивановна лыддис бумагасӧ, сэсся шыасис челядь дінӧ:

— Нолтӧ ланьтыштлӧй. Со совхозсянь бумага ыстӧмаӧсь. Миян классӧ дзик пыр воасны гӧсьтъяс: совхозса управляющӧй Андрей Михайлович да парторг Пётр Иванович. Некод энӧ муналӧй.

«Ме тай пышъя-а. Колӧкӧ, мамӧлӧн чойыс нин воис. Кутас кӧ юасьны учительница, висьтав, пиньыс пӧ висьмис» — Роман вашнитіс пеляс Гриша Симпелевлы и гусьӧникӧн петіс классысь.

Гӧсьтъясӧс виччысьны ковмис регыд. Совхозса управляющӧйлӧн да парторглӧн киняуланыс тыдалісны кутшӧмкӧ тубрӧсъяс. Челядь дружнӧя здоровайтчисны школаӧ локтысьяскӧд, сэсся ставӧн пуксялісны партаяс сайӧ.

Парторг Пётр Иванович чолӧмаліс велӧдчысьясӧс локтан праздникӧн да кыв сетіс совхозса управляющӧйлы.

— Тіян класса ӧткымын велӧдчысьяс гожӧмбыд отсасисны совхозлы кӧрым заптігӧн. Таысь совхозса уджалысьяс висьталӧны налы ыджыд аттьӧ, — паніс ассьыс сёрнисӧ Андрей Михайлович. — Ми со сёрнитчим ас кежаным да медбура уджалысьяслы шуим сетны неыджыд козин.

Эз на удит управляющӧй помавны висьталӧмсӧ, велӧдчысьяс ставӧн кутісны кекӧначасьны. Премируйтісны вит велӧдчысьӧс. Гриша Симпелевлы сетісны выль костюм, мичаысь-мича. Ӧні жӧ кӧть пасьтав да котӧрт гортад.

— Молодеч, Гриша. Батьыд тэнад медся бур тракторист миян овмӧсын, и тэ, тыдалӧ, быдман да сэтшӧм жӧ лоан. Герой, — ошкыштіс сійӧс парторг.

Дженьыд кажитчис школасянь гортас туйыс Гришалы. Кутӧ киняулас выль костюмсӧ, радысла кок увсьыс мусӧ оз кыв.

Муртса на пырис гортас, а сэні Роман нин пукалӧ. Сійӧ уськӧдчис Гришалы паныд, шевгӧдіс пальтосӧ да пыр и мӧдіс ошйысьны.

— Видзӧдлы, тётя Мотя мый меным вайис карысь. Татшӧм гачыс, дерт, сиктын некодлӧн абу. Гладитны пӧ весиг оз ков. Дас шайт, гашкӧ, сулалӧ. Вот школаын завидьтыны кутасны.

— Аддзӧмыд мыйӧн ошйысьны. Вот менсьым видзӧдлы костюмсӧ, — Гриша ӧдйӧ пасьталіс совхозысь сетӧм премиясӧ да сувтіс Романлы паныдӧн. — Но кыдз, мича?

Роман вель дыр кывсӧ шуны эз вермы. Лапйӧдліс синъяссӧ да сюся видзӧдіс Гриша вылӧ, кодӧс быттьӧ первойысь аддзис.

— Да-а-а... — сӧмын и артмис сылӧн. — Мамыд ньӧбис?

— Вот и эн тӧд. Эз мам ньӧб, а совхозысь премия. И Жоралы, и Петялы... А Оля да Таня Шевелевалы мича платтьӧяс сетісны видзьяс вылын бура уджалӧмсьыс. Ме и мӧд во гожӧм бара кута юр кыскавны.

Романлы карысь вайӧм гачыс эз нин ӧні кажитчы сэтшӧм мичаӧн. Думнас ӧні видіс асьсӧ, мыйла гожӧмнас тшӧтш эз уджав видзьяс вылын. Сэки эськӧ колӧкӧ и сійӧс татшӧм мича костюмнас премируйтісны. Каникулъяс чӧж Роман довъяліс сикт кузя, луннас, гашкӧ, дасысьӧдз купайтчис, нывпоснилы вильшасис. А таысь тай премиятӧ оз сетны.

Удж вылысь воис мамыс, аддзис писӧ выль костюмӧн да чуймис.

— Гришук, кытысь нӧ тэныд татшӧм паськӧмыс? Батьыд али мый районысь вайис?

— Мыйла бать «вайис»? Ачымӧс премируйтісны. Геройӧн весиг нимтісны. Збыль висьтала. Медся уна лун пӧ уджалін тэ видз вылын, Григорий Симпелев. Пётр Иванович да Андрей Михайлович пасибӧ висьталісны и.

Мамыс чуп окыштіс пиыслысь плешсӧ, небыдик кияснас дыр кутліс Гришаӧс.

— Оз тусь тэ менам, Гришук. Батьыд кутшӧм рад лоӧ, мый миян эм татшӧм шань пи.


Гижӧд
Премия
Жанр: 

lkejrlkelkrgner klrjnelknfrkl ekjnrjkenfrej

1